Grad Banja Luka

 

 

 

 

 

 

 

Vrbas, prelijepa zelena rijeka, i raskošna priroda još prije oko 50.000 godina privukle su ondašnje ljude da se nastane u našem kraju.

Istorijsko doba za naš grad počinje prvih godina nove ere, kada su Rimljani zagospodarili i ovim oblastima, a na mjestu današnjeg Kastela podignli utvrđenje (Castra), pored koga je prolazio tzv. ”Put soli”, vezujući Jadransko more i rijeku Savu.

Srednji vijek za nas će zaista biti ”mračno doba”, jer se u tom periodu grad gubi sa istorijskog horizonta, a iz hiljadugodišnje ”magle” izranja tek 1494. godine i to prvi put pod imenom Banja Luka. Samo tridesetak godina kasnije, nastupila je troipovjekovna turska vlast, za vrijeme koje će Banja Luka postati važan administrativni, vojni i trgovački centar i dobiti izrazito orijentalni izgled. Za to je posebno zaslužan Ferhad-paša Sokolović, koji će 1580. godine upravo Banju Luku pretvoriti u sjedište novoosnovanog Bosanskog pašaluka i u njoj, pored Tvrđave, izgraditi veliku džamiju, most, te preko 200 drugih objekata.

Odlukama Berlinskog kongresa, 1878. godine, cijela Bosna i Hercegovina, pa i Banja Luka, našla se pod upravom Habzburške monarhije. U toku naredne četiri decenije, koliko je trajala austrougarska vlast, grad je sve više dobijao evropski izgled i sadržaje: osim fabrika, škola, hotela i drugih zdanja, uz široke i uređene ulice zasađeni su prelijepi drvoredi, koji su i danas zaštitni znak i ponos Banje Luke.

 

 

 

 

 

 

 

Stvaranjem jugoslovenske kraljevine 1918. godine, i ovi krajevi su se našli u njenom sastavu, a Banja Luka je od 1929. godine postala i sjedište jedne od devet velikih oblasti – Vrbaske banovine. Uslijedilo je ”zlatno doba” za koje se neizbježno vezuje ime ”Banjolučkog Perikla” – prvog bana Vrbaske banovine, Svetislava Tise Milosavljevića. Podizanjem Banskog dvora, Banske uprave, Pozorišta, Muzeja, Higijenskog zavoda, Sokolskog doma, mnogih škola, hotela i desetina drugih objekata i kulturnih institucija, on je za svega četiri i po godine uljepšao lice i oplemenio dušu grada. Uostalom, upravo u to doba, tačnije 1934. godine, osnovan je i Rotari klub Banja Luka.

Poslije tragičnih godina Drugog svjetskog rata, uslijedio je period socijalističke Jugoslavije (1945-1992), raspolućen katastrofalnim zemljotresom 26. i 27. oktobra 1969. godine. Uz pomoć tadašnje države i drugih zemalja, grad se ipak brzo oporavio u upravo narednih godina doživio novi, veliki polet dobivši mnoge industrijske, obrazovne, saobraćajne, kulturne i sportske sadržaje. U međuvremenu, broj stanovnika naglo raste na 50, 70, 125, 180 hiljada…

Nažalost, uslijedio je još jedan rat (1992-1995), u kome su dotadašnje republike socijalističke Jugoslavije postale samostalne države.

Sa oko 250.000 stanovnika, Banja Luka je danas prijestonica Republike Srpske, jednog od dva entiteta Bosne i Hercegovine, i sve važnija raskrsnica saobraćajnih, privrednih i kulturnih tokova šireg regiona.

Na putu ka demokratskom društvu, u našem gradu je 1999. godine obnovljen rad Rotari kluba…